Ngành game đang đối mặt chu kỳ sa sút: dự án bị hủy, studio sụp, và sa thải hàng loạt. Morgan Juinio — cựu đồng lãnh đạo Santa Monica Studio — cảnh báo rằng mô hình AAA khổng lồ hiện nay dễ dẫn ngành vào bế tắc. Câu trả lời? AA và indie, điển hình là Astro Bot — những tựa game nhỏ nhưng sáng tạo có thể kéo ngành đi lên.
Vấn đề của mô hình AAA hiện nay
- Chi phí phát triển tăng phi mã, rủi ro thất bại kéo theo hậu quả tài chính lớn.
- Áp lực “làm game để lập kỷ lục” xuất phát từ thời kỳ tăng trưởng đột biến sau đại dịch khiến nhiều studio đẩy tiến độ và mở rộng quy mô quá mức.
- Khi những cái tên lớn thất bại (ví dụ một số dự án AAA bị hủy hoặc không đạt kỳ vọng), niềm tin vào mô hình khổng lồ suy giảm và sa thải lan rộng.
Morgan Juinio nhấn mạnh: ngành cần nhìn chiến lược dài hạn và đa dạng hóa. Không phải mọi thành công phải là game AAA. Có cơ hội lớn cho các studio chuyển hướng sang AA hoặc indie — nơi rủi ro thấp hơn, không gian thử nghiệm nhiều hơn và khả năng đổi mới cao hơn.
Lợi thế của AA và indie
- Chi phí thấp hơn, nên sai sót không kéo theo thảm họa tài chính.
- Đội ngũ nhẹ, ra quyết định nhanh, thích nghi với feedback người chơi kịp thời.
- Tạo không gian cho sáng tạo gameplay, cơ chế mới và trải nghiệm độc đáo — điều mà nhiều game AAA hiện nay thiếu vì tập trung vào quy mô và đồ họa.
- Dễ tiếp cận cộng đồng, tận dụng marketing lan truyền thay vì quảng cáo khổng lồ.
Những điểm này biến AA/indie thành nguồn đổi mới thực tế: không cần ngân sách khổng lồ nhưng có thể tạo ảnh hưởng lớn nếu “chất”. Đây chính là lập luận Juinio nêu trong phỏng vấn với GameDeveloper: những studio lớn nên cân nhắc đa dạng hóa danh mục, đầu tư vào AA và indie để giảm rủi ro và tìm lại sáng tạo.
Astro Bot — ví dụ điển hình
Astro Bot (Team Asobi, phát hành 6/9/2024 trên PS5) là minh chứng rõ ràng: một platformer 3D không cần tham vọng AAA nhưng vẫn trở thành biểu tượng nhờ chất lượng và đam mê của đội ngũ làm game.
- Lý do Astro Bot nổi bật:
- Thiết kế gameplay chặt chẽ, cơ chế vui nhộn và dễ tiếp cận.
- Chất nghệ thuật và ý tưởng được chăm chút, mang lại trải nghiệm “dính” với người chơi.
- Được giới chuyên môn đánh giá cao (OpenCritic Top Critic Avg: 95/100; Critics Rec: 99%).
Astro Bot chứng minh rằng game “vừa đủ” nhưng sáng tạo có thể thu hút lượng lớn người chơi và truyền thông. Khi người chơi đã “chán” chỉ đồ họa đẹp mà gameplay nhàm, những tựa game nhỏ nhưng độc đáo dễ tạo kết nối sâu hơn.
Kratos trong màn cameo của Astro Bot trên PS5, minh họa ý tưởng hợp tác giữa thương hiệu lớn và dự án AA
Điều studios cần thực hiện ngay
- Đa dạng hóa danh mục: chia rủi ro bằng cách phát triển vừa AAA, vừa AA/indie.
- Hạ gọng kìm tài chính cho dự án nhỏ: cho phép thử nghiệm, patch liên tục theo phản hồi.
- Tập trung vào “hook” — yếu tố gameplay hấp dẫn, thay vì chỉ chạy đua đồ họa.
- Hợp tác giữa studio lớn và đội ngũ độc lập để kết hợp tài nguyên và sáng tạo.
- Xây dựng quy trình phát triển linh hoạt, ưu tiên chất lượng trải nghiệm người chơi.
Cảnh bay cùng đàn hồng hạc trong Astro Bot, minh họa chiều sâu thiết kế level và nghệ thuật độc đáo của game
Ý nghĩa dài hạn cho ngành game
- Nếu nhiều hãng lớn nhận ra giá trị của AA/indie, ngành sẽ bớt phụ thuộc vào “một vài bom tấn” để kiếm lời.
- Sự xuất hiện liên tục của ý tưởng mới từ các dự án nhỏ sẽ thúc đẩy đổi mới cơ chế, phong cách kể chuyện và cách tương tác với người chơi.
- Mô hình kinh doanh bền vững hơn: lợi nhuận tích lũy từ nhiều nguồn thay vì đặt cược tất cả vào vài tựa game đắt đỏ.
Astro Bot không phải phép màu giải quyết mọi vấn đề, nhưng nó là ví dụ rõ ràng cho hướng đi khả thi: sáng tạo, trải nghiệm và sự dũng cảm thử nghiệm.
Collage minh họa các yếu tố tạo nên thành công của Astro Bot: gameplay, nghệ thuật và phản hồi chuyên môn
Kết luận
Ngành game không cần ít hơn nhưng cần khác hơn: thay vì chỉ tăng quy mô, hãy tăng giá trị. AA và indie — với Astro Bot làm ví dụ — đang chỉ ra con đường thực tế: đổi mới bằng trải nghiệm, không phải chỉ bằng ngân sách. Các nhà phát hành lớn nên đa dạng hóa đầu tư; các studio độc lập cần tiếp tục tận dụng lợi thế linh hoạt để thử nghiệm.
Bạn nghĩ sao? Hãy chia sẻ tựa AA/indie khiến bạn ấn tượng nhất và lý do tại phần bình luận.
